SANG RAJA PUTRI
P A N G K U R
1.
Matur sandika gya mangkat / Wanci
bangun raina nggennya mijil / Lampahira rangu-rangu / Dipati Mandaraka / Sampun
medal sangking sajroning kedhatu n / Ndhawuhi wong kapetangan / Njampangi sang
Raja Putri //
2.
Kuneng kang kantun nagara / Kawarnaa
kang lumampah mring Mangir / Datan kewarna ing enu / Prapta Mangir semana /
Amarengi ungsume wong-wing merti dhusun / Alaris kathah kang nanggap / Kasusra
dhalang negari //
3.
Lawan malih wus kawarta / Lamun
dhalang darbe atmaja estri / Warnane ayu kelangkung / Desa tan ana madha /
Dadya katur mring Ki Ageng Mangir sampun / Duk semana tinimbalan / Dhalang
mring Ki Ageng Mangir //
4.
Wus prapta tata alenggah / Neng
mendhapa Ki Ageng amanggihi / Namadunya sebdanya rum / Ki Dhalang nuwun turnya
/ Tanya malih sinten wewangenireku / Lan sangking pundi pinangka / Ki Dhalang
amatur aris //
5.
Kawula pun Sandiguna / Angsal ulun
Negari ing Kedhiri / Andherek mring Gusti ulun / Senopati ing Pamenang / Mbalik
dhateng gusti sang Prabu Mentarum / Nging seda madyaning rana / Keng sampyuh
lan pun Pesagi //
6.
Mila wonten Mentaram / Ki Geng
Mangir mangkya ngandika ris / Kula nedha damelipun / Kisanak ndika mayang /
Wonten ngriki Ki Sandiguna turipun / Sumangga yen wonten karsa / Semana sampun
alatri //
7.
Tata wayang neng pringgitan /
Ingkang nggender Adisara respati / Sang Retna lenggah neng pungkur / Ira Ki
Sandiguna / Saradipa punika nabuh kempul / Sandisasmita angendhang / Wus lajeng
lekas aringgit //
8.
Lampahane Pikukuhan / Ki Ageng Mangir ningali
neng mendhapi / Mulat ingkang atmajanipun / Dhalang ayu utama / Nora linyok
sagung wong ingkang anggunggung / Ki Ageng branta ing nala / Sakbandanira
aringgit //
9.
Tinimbalan mering mendhapa / Ki Geng
Mangir Tanya wecana manis / Rarestri lenggah ing pungkur / Dika kapernah napa /
Kiyai Dhalang Sandiguna lon umatur /Punika anak kawula / Lairan saking Kedhiri
//
10.
Ki Ageng malih tanya / Nggih punapa teksih
legan puniki / Sandiguna aturipun / Mila teksih alegan / Dereng wonten kang
dados parenging kalbu / Ki Ageng Mangir wecana / Yen paring dika Kiyai //
11.
Anak dika kula tedha / Karya krama,
Sandiguna turnya ris / Yen Tuwan sudi jumurung / Mupu tiyang ngumbara / Tanpa
wisma, Ki Ageng wecana arum / Lah dika Kyai tetepa / Awisma wonten ing riki //
12.
Tan ginustha rembagira / Sang
Retnayu ingaturaken aglis / Ing dalu ingkang winuwus / Dyah arsa cinengkraman /
Sang Retnayu akekah sarwi anuwun / Ki Ageng nglimur ngrerepa / Paran Nimas dadi
galih //
13.
Wong ayu ngur memundhuta / Ingkang
adi-adi dasih ngladosi / Sang Retna nembah umatur / Alon sarwi karuna / Kyai
Ageng kawula matur satuhu / Dede atmajaning dhalang / Kula putra ing Mentawis
//
14.
Margine kawula kesah / Pan tinari
krama kula tan apti / Sanget duka Rama Prabu / Kula pilalah pejah / Milanipun
kalampahan kula tinundhung / Sing pura mila ngembara //
15.
Kawula pinundhut anak / Dhateng
dhalang mila tumut mariki / Temahan Panduka pundhut / Kangjeng Rama tan wikan /
Lamun yektos Panduka sudi amupu / Dhateng dama kawlas arsa / Nging wonten
panuwun mami //
16.
Panduka sowan Mentaram / Ing Jeng
Rama kawula nggih umiring / Tamtu bingah Rama Prabu / Darbe mantu Panduka /
Mung punika kang dados panuwun ulun / Yen Panduka datan arsa / Sowan dhateng
Mentawis //
17.
Sayektos sun plaur pejah / Boten purun kawula
angladosi / Ajrih durakeng Ywang Agung / Durakeng ing sudarma / Ki Ageng Mangir
miyarsa ngartikeng kalbu / Yen mangkono raganingwang / Tan kaliru nggosun mipil
//
18.
Nemu putraning Narendra / Dadi dudu
anaking dhalang sayekti / Iya sokur mring Ywang Agung / Sun katiban jimat / Ki
Ageng Mangir angandikan manis arum / Dhuh Gusti sun turut sira / Sun seba
Rajeng Mentawis //
19.
Dilalah kersaning Sukma / Ki Ageng
Mangir manahira agampil / Sangking sanget nandhang wuyung / Marang kusumaning
dyah / Kyageng Mangir ngrerepa “Dhuhmirah ingsun” / Nanging Gusti jampenana / Kang
abdi kandhon kingkin //
20.
Sayekti tumekeng pejah / Ingkang
abdi yen tan pinaring jampi / Wurung mati turut lurung / Pinunggel kang asmara
/ Sang Dyah Ayu sampun anglanggati sampun / Kawarnaa sampun enjang / Sandiguna
den timbali //
21.
Wus prapta lenggah mendhapa / Ki
Ageng Mangir tetanya arum manis / Paman manira satuhu / Tanya dhateng andika /
Rare niki napa anak dika tuhu / Ki Dhalang umatur seca / Yektose nggen kula manggih
//
22.
Rare wonten pangumbaran / Kula tanya
bibit kawiting nguni / Tan seca kang darbe sunu / Ngaken rare ngumbara / Sampun
lola tan ndarbeni bapa biyung / Sedaya sampun pejah / Milane kulambil siwi //
23.
Ki Ageng marwata suta / Jroning
galih bungahira tan sepi / Ngemu nyata tur ing dalu / Dadya Ki Ageng warah /
Mring Ki Sandiguna / Sang Retna turipun / Ngaken putir ing Mentaram / Putrane
Sang Senopati //
24.
Lah nedha sami aseba / Mring Mentaram
ngaturaken sang Putri / Ki Sandiguna andheku / Inggih dhateng sumangga / Ki
Geng Mangir ngundhangi mring nak putu / Tuwin ingkang kulawangsa / Ing Mangir
sami kinerig //
25.
Dandan tandhu lan jajaran / Tuwin
gawan tur atur mring Mentawis / Busekan wong Mangir sampun / Sumekta upacara /
Lan bebetan asrah bulu bektenipun / Kuneng ing Mangir kang dandan / Ucapen ki
Gunasandi //
26.
Ing ndalu apirembagan / Saradipa
ingutus tur upeksi / Ing Gusti Rajeng Mentarum / Dalu denira mangkat / Tan
kawarna ing marga ing lampahipun / Enjing prapta ing Mentarum / Lajeng tumameng
jro puri //
27.
Cundhuk ing sang Senopatya /
Saradipa sumungkem ing pada Ji / Sarwi alon aturipun / Ulun ngunjuki pirsa /
Sampun katur saniskareng ngutus / Tuwin solahe neng kana / Sampun katur
sedyaning //
28.
Trustha sang Rajeng Mentaram /
Animbali Dipati Mandaraka glis / Tan dangu prapteng kedhatun / Cundhuk putra
Narendra / Panembahan Senapati ngandika rum/ Lah ta Paman Mandaraka / Pun
Mangir arsa suwiwi //
29.
Inggih Paman undhangana / Tyang
Mataram sami prayitneng wisthi / Ananging ta dipun samun / Mandaraka tur
sandika / Ingundhangan sagung wadya ing Mentaram / Wus sami prayitneng baya / Kuneng
nagri ing Mentawis //
30.
Ing Mangir kang kawarna / Kyai Ageng
arsa utusan dingin / Tur uninga ing sang Prabu / Mentarum kang dinuta / Dhalang
Sandiguna kinanthen wau / Awasta Ki Singajaya / Pinituwane wong Mangir //
31.
Ingiring wong kalih dasa / Kakapalan
lampahira pun aglis / Kuneng ta ingkang lumaku / Kawarnaa Mentaram / Sri
Narendra miyos sineba wadya gung / Lenggah ing dampar kencana / Munggeng ing
Bangsal Pangrawit //
32.
Pepak gung putra sentana / Kyai
Depati Mandaraka munggeng ngarsi / Tan dangu na jalma rawuh / Njujug waringin
kembar / Tyang kekalih lenggah apepe tumungkul / Kawistareng ing Narendra / Gandhek
kinen marika glis //
33.
Wong gandhek lampahnya gancang /
Sampun panggih lawan jalma kang prapti / Tinaken sampun matur / Lamun Mangir
caraka / Sigra wangsul gandhek lampahe tan santun / Prapteng byantara tur sembah
/ Pukulun atur upeksi //
34.
Gusti jalma ingkang prapta /
Dutanipun didalem Ki Ageng Mangir / Sang Nata ngadika arum / Lah age timbalana
/ Wadya gandhek tur sembah sigra awangsul / Lampahira sampun prapta /
Ndawuhaken timbalan aji //
35.
Nedha andika ngandika / Tur sandika
duta kalih kairid / Prapta byantara wotsantun / Muka sumungkem kisma / Sri
Narendra pangandikanira arum / Lah sira kinongkon apa / Marang Ki Ageng ing
Mangir //
36.
Duta umatur wotsekar / Lun dinuta
gusti atur upeksi / Ki Ageng Mangir pukulun / Ngaturaken pejah gesang / Tur
uninga konjuk ing Gusti sang Prabu / Ing mangke manggih wanodya / Angaken putra
Nerpati //
37.
Den Ajeng Pembayun nama / Lamun
yektos putra dalem Nerpati / Didalem Mangir cumundhuk / Ndherekken putra Nata /
Sri Narendra angandika manis arum / Iya nyata putraning wang / Kang murca kalaning
wengi //
38.
Lir jinumput Sukmamanangsa / Sun
ulati wus lawas tan kepanggih / Mengko jebeng Mangir nemu / Ingsun sokur ing
sukma / Besuk apa nggone seba putraningsun / Pan ingsun utusan mapag / Mring
putrengeng Nini Putri //
39.
Ing benjang respati sowan / Sri
Narendra ngandika Lah ya uwis / Sun tarima bektenipun / Age sira balia / Tur
sandika duta nembah sigra mundur / Sapengkere ponang duta / Sang Nata ngandika
aris //
40.
Inggih Paman Mandaraka / Benjang Kemis den
sudhiya ing jurit / Ingkang methuk putraningsun / Aneng jaban negara / Tur
sandika sang Nata kondur ngedhatun / Kang sewaka sampun bubar / Sedaya
mangati-ati //
41.
Duta tan kawarneng marga / Lampahira
ing Mangir sampun prapti / Katur saatur ingutus / Miwah wewelingira / Sri
Narendra Mentaram sedaya katur / Ki Ageng suka ing nala / Sigra angundangi
dasih //
42.
Sumekta enjinge budhal / Wong ing
Mangir kerig samya umiring / Gegaman wetara sewu / Tuwin ingkang bebektan /
Raja putri tinitihaken tandu / Tanapi Ni Adisara / Tan pisah kalih sang Putri
//
43.
Upacarane bra sinang / Jajare
merapit kanan kering / Ki Ageng busana murup / Ki Baru datan tabah / Munggeng
kanan Ki Geng nitih mungguh / Ginarebeg sentanannya / Kinubeng gegaman asri //
44.
Lir pindah binayang karya / Dhasar
bagus wau Ki Ageng Mangir / Abusana adiluhung / Lir pendah Partaajmaja / Raja
putri lumampah munggeng ing ngayun / Upacara munggeng ngarsa / Ing wuri
wongmager sari //
45.
Gotongan lampah ngarsa / Ingkang
badhe katur Raden Mentawis / Apan kathah waranipun / Gotongan myang rembatan /
Lampah ndulur asri munggeng ing marga gung / Rembeg lampahireng wadya / Akathah
tiyang ningali //
46.
Ing Mangir sampun kawuntat /
Lampahira Karasan sampun prapti / Arerep wonten ing ngriku / Ngasoen wadyabala
/ Kawarnaa Sri Narendra ing Mentarum / Njing miyos siniwaka / Pepak kang para
dipati //
47.
Sang Dipati Mandaraka / Munggeng
ngarsa lan Pangran Mangkubumi / Tuwin Pangran Singasantun / Pangran Dipati
Kanan / Pangran Puger punika ingkang sumambung / Jeng PangranJagaraga / Pangran
Purbaya nambungi //
48.
Sang Dipati Mandaraka / Neng
Sitinggil wau dennya miranti / Bupati maglaran sampun / Miwah mantri Mentaram /
Enengana kang lumampah / Sira Ki Ageng ing Mangir //
49.
Gancanging carita prapta / Sudimara
wau Ki Ageng Mangir / Pangeran Mangkubumi menthuk / Dhumateng ingkang putra /
Nulya rerep sira Den Ajeng Pembayun / Umatur dhateng kang raka / Nenggih Ki
Ageng ing Mangir //
50.
Lah punika Kangjeng Paman / Pangeran
Mangkubumi ingkang satunggil / Paman Pangran Singasantun / Amethuk ing kawula /
Ki Geng Mangir sangking turangga tumurun / Aris denira lumampah / Panggih Jeng
Pangeran kalih //
51.
Ki Baru tan kena tebah / Raden Ayu
Pembayun medhak aglis / Lumajeng angraup suku / Ngabekti mring kang Paman /
Sekaliyan kang paman sami ngemu luh / Sang Dyah sumungkem karuna / Wus kinen
tata alinggih //
52.
Ki Ageng Mangir salaman / Lan Jeng
Pangeran Mangkubumi gumanti / Jeng Pangeran Singasantun / Wus sami tata lenggah
/ Namudana Pangran kalih mring kang rawuh / Nuwun Ki Geng Mangir turnya /
Pangeran ngandika malih //
53.
Dhuh angger lampah manira / Pan ingutus
ramanta sang Nerpati / Methuk arinta sang Ayu / Ping kalih jengandika / Kaping
tiga manira kinen sung pemut / Yen panduka arsa sowan / Dhateng ramanta sang
Aji //
54.
Sampun sagelar sapapan / Langkung
ewet sang Nata tan manggihi / Tan taningal seca tuhu / Ngabekti wong atuwa /
Yen sembada Angger luwung kinen mundur / Sagunge ingkang gegaman / Rumeksaa
dalem Mangir //
55.
Menawi andika lama / Neng Mataram
ing wuri langkung watir / Dene ingkang atut pungkur / Amungna upacara / Nadyan
gaman mungna sawetara tumut / Pantese sowan ing Nata / Sampun angaget-ageti //
56.
Bupati andher aseba / Para mantri
Majegan sampun nangkil / Prajurit barisnya tepung / Munggeng alun-alun aglar /
Ingkang saos badhe methuk sang Dyah Ayu / Ingkang sangking pangambaran / Saha
prayitna ing westhi //
57.
Sang Nata alon ngandika / Paman
Mandaraka sumangga kardi / Manira wonten kedhatun / Ing jawi jengandika / Sang
Dipati sandika ing aturipun / Dipati Mandaraka nabda / Lah ta Kulup Mangkubumi
//
58.
Lawan kulup Singasekar / Lah methuka
aneng jaban negari / Mantri Majegan kang milu / Den prayitna ing baya / Yen si
Mangir deniring gegaman agung / Den andhega Sudimara / Aja akeh ingkang ngiring
//
59.
Sira Puger Purbaya / Lah methuka
Danalaya den aglis / Wong Kajoran ingkang milu / Yen Mangir prapteng kana /
Gegamane andhega aja leh milu / Mung karia upacara / Kang ngiringi mlebu negari
//
60.
Dene sagung pra nayaka / Aseba aneng
ing Pancaniti / Wiroguna ingsun tuduh / Sebaa Panguraken / Yen si Jebeng Mangir
prapta aneng riku / Andhege upacaranya / Muga kekasih kang ngiring //
61.
Tuwin para sentananya / Ingkang
ngodhe jalu miwah pawestri / Ngiringa marang kedhatun / Sun aneng Brajanala /
Gung prajurit barisa pendhem sedarum / Densamun den ngati-ati //
62.
Sedaya matur sandika / Sigra budhal
Pangeran Mangkubumi / Lan Pangeran Singasantun / Lan Mantri Pamajengan / Sampun
prapta Sudimara nggennya methuk / Pangeran Puger Parubaya / Ing Danalaya
miranti //
63.
Tanapi wadya Kajoran / Wiroguna
Pangraken miranti / Prajurit ngubeng kedhatun / Nanging samun barisnya / Sri
Narendra sampun kondur angedhatun / Dene sagung para putra / Sedaya neng
Srimanganti //
64.
Ki Ageng Mangir nuwun turnya /
Pinaringan prayogi anglampahi / Wadya ingundhangan mantuk / Rumeksa ing wuntat
/ Mung karia nderek wong patang puluh / Lawan wadya upacara lan gegawan mbacut
sami //
No comments:
Post a Comment